احکام بانوان» احکام مربوط به نفاس

آنچه که در مورد خون زایمان معتبر است، تولد و شکل‌گیری آن چیزی است که در آن خلقت انسان آشکار می‌شود؛ کمترین مدتی که در آن خلقت انسان در رحم مادر شکل می‌گیرد، هشتاد و یک روز است. و غالباً سه ماه تمام است. هرگاه قبل از این مدت چیزی از زن خارج شود و توأم با خونریزی باشد، زن نباید آن خون را به عنوان خون وضع حمل به حساب آورد. لذا به خاطر این سقط جنین نباید نماز و روزه‌اش را ترک کند، زیرا این خون فاسد و خونریزی معمولی است؛ و حکم آن همانند حکم استحاضه است.

بیشترین مدت نفاس چهل روز است؛ از لحظه تولد بچه و یا قبل از زایمان به مدت دو یا سه روز شروع می‌شود، به دلیل حدیث ام‌سلمه: «کانت النفساء تجلس على عهد رسول الله ص أربعین یوماً». «در عصر رسول الله (ص) زن زائو به مدت چهل روز صبر می‌کرد».

و بر این مدت چهل روز، همه اهل علم اجماع کرده‌اند، چنانچه ترمذی و سایر محدثین آن را روایت کرده‌اند. زن زائو هر زمان قبل از چهل روز پاک شد به این صورت که خون وی قطع گشت، غسل می‌کند و نمازش را می‌خواند، زیرا برای حداقل نفاس هیچ وقت مشخصی نیست.

هرگاه چهل روز تمام شد ولی خون قطع نگشت؛ اگر این مدت مصادف با دوره حیض وی بود، پس آن را دوره حیض به حساب می‌آورد، ولی اگر دوره حیض وی نبود و خون ادامه پیدا کرد، آن را استحاضه می‌شمارد؛ بنابراین نماز و روزه‌اش را ترک نمی‌کند. هرگاه از مدت چهل روز گذشت و خون ادامه پیدا نکرد و مصادف با عادت وی نبود؛ اینجا مورد اختلاف است.

احکام متعلق به نفاس (وضع حمل):

احکام ولادت همانند احکام عادت ماهانه به شرح زیر می‌باشد:

۱ـ نزدیکی و جماع با زن زائو حرام است، همچنان که با زن حائض حرام بود. ولی دیگر لذت‌جویی و کامجویی مباح است.

۲ـ بر زن زائو روزه گرفتن، نماز خواندن و طواف خانه خدا همانند زن حائض حرام است.

۳ـ بر زن زائو دست زدن به قرآن و خواندن قرآن اگر خوف فراموش کردن حفظ آن نباشد، همانند زن حائض حرام است.

۴ـ بر زن زائو قضای روزه واجب که به خاطر وضع حمل ترک کرده است، همانند حائض واجب است.

۵ـ بر زن زائو واجب است همانند زن حائض در پایان مدت نفاس غسل نماید.

دلایل احکام فوق عبارتند از:

(۱) از ام سلمه ک روایت شده است که گفته‌اند: «کانت النفساء تجلس على عهد رسول الله ص أربعین یوماً». «زن زائو در عصر رسول الله ص مدت چهل روز صبر می‌کرد».

المجد ابن تیمیه: در کتاب «المنتقی» (۴/۱۸۴) گفت: گفتم در مورد معنی حدیث فوق: به زنان دستور داده می‌شد که چهل روز صبر کنند تا حدیثی را که از پیامبر خدا (ص) روایت شده است، دروغ نباشد، زیرا ممکن نیست که عادت زنان در مورد وضع حمل یا عادت ماهانه در یک عصر و دوره همه همانند هم باشد.

(۲) از ام سلمه روایت است که: «کانت المرأة من نساء النبی ص تقعد فی النفاس أربعین لیلة لا یأمرها النبی ص بقضاء صلاة النفاس». (رواه أبوداود). «هر کدام از زنان پیامبر (ص) برای وضع حمل مدت چهل شب می‌نشست، در این مدت پیامبر ص به قضای نماز او دستور نمی‌داد».

نکته اول:

هرگاه قبل از چهل روز خون زن زائو قطع شد و وی غسل کرد و نماز و روزه‌اش را بجا آورد، آنگاه دوباره خونریزی کرد ـ قول صحیح این است که آن خون چون قبل از چهل روز بوده است، پس خون نفاس است و به عنوان دوره وضع حمل صبر می‌کند. البته آن روزهایی را که در این پاکی وسط چهل روزه گرفته است، صحیح بوده و آنها قضا ندارند. برای دانستن این قول به کتابهای مجموعه فتاوی شیخ محمد بن ابراهیم (۲/۱۰۲)و فتاوای جناب شیخ عبدالعزیز بن باز که در مجله «الدعوه» (۱/۴۴) چاپ شده بود؛ و حاشیه ابن قاسم بر شرح الزاد (۱/۴۰۵) و کتاب «رساله‌ای در مورد خون طبیعی زنان» ص ۵۵ و ۵۶ و فتاوای السعدیه ص ۱۳۷، نگاه کنید.

نکته دوم:

شیخ عبدالرحمن بن سعدی گفته است: از آنچه که گذشت، مشخص شد که خون نفاس به علت تولد نوزاد است، و خون استحاضه خونی است که به علت بیماری و ناراحتی دیگر عارض می‌شود. و خون حیض همان خون اصلی و قاعدگی است. و الله اعلم.